Zajęcia pozalekcyjne

Zapraszam do zapoznania się z ARTYKUŁAMI dotyczącymi TERAPII I PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ

 

 

Rozwój mowy dziecka

Mowa jest jedną z ważniejszych form aktywności człowieka. Jest ona kluczem do wiedzy
i ważnym czynnikiem kształtującym osobowość. Jest atutem w nawiązywaniu kontaktów społecznych, daje możliwość precyzyjnego porozumiewania się, stanowi narzędzie
w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie sądów, uczuć i upodobań.

 Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną, dziecko przyswaja ją sobie od najbliższego otoczenia, głównie od matki drogą naśladownictwa.

Rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo. U jednych szybciej, u innych wolniej. Niejednakowa jest też kolejność przyswajania sobie przez dziecko poszczególnych głosek. Stopień rozwoju mowy zależy od wpływu środowiska oraz od psychofizycznego rozwoju dziecka.

 

Proces rozwoju mowy przebiega pewnymi etapami i trwa kilka lat. Czas pojawienia się tych etapów jest stały, a dopuszczalne są przesunięcia nie większe niż pół roku.

Są to następujące okresy [L. Kaczmarek 1988] :

okres melodii (do 1. roku życia);

a) głużenie (2-3 m.ż.)-nieświadome ćwiczenia narządów artykulacyjnych: samogłoski, spółgłoski, ich połączenia; głużą też dzieci niesłyszące;

b) gaworzenie(5-7 m.ż.)- świadome powtarzanie dźwięków mowy własnej i otoczenia; gaworzą tylko dzieci słyszące.

Ok.1. r.ż. pojawiają się pierwsze słowa złożone z sylab ma, ba, ta, la. Poza tym roczne dziecko rozumie mowę dorosłych; mówi mało, ale bardzo dużo rozumie. Spełnia proste polecenia, zna swoje imię, pokazuje części ciała.

okres wyrazu (1-2r.ż)- dziecko w tym okresie opanowuje wszystkie samogłoski oprócz ę, ą i sporo spółgłosek: m, t, b, k, d czasem ć, ś. Pod koniec tego okresu operuje kilkudziesięcioma poprawnie wymawianymi wyrazami i ogromną liczbą zastępczych, zaczyna budować zdania.

okres zdania (2-3 r.ż)- dziecko opanowuje ę, ą oraz spółgłoski p, b, m, w, f, ś, ź, ć, ń, dź, k, g, c, t, d, n, j, ł. Dwulatek w ciągu roku poznaje ok..1000 słów; pojawiają się próby wypowiedzi 2-3 wyrazowych.

okres swoistej mowy dziecka (3-7r.ż) opanowuje najtrudniejsze głoski
ok. 4r.ż. opanowuje głoski „s, z, c, dz”
ok. .5 r.ż.- głoski „sz, ż, cz, dż, r”  oraz różnicuje je od podobnych.

!!! Dzieci sześcioletnie powinny wymawiać prawidłowo wszystkie głoski i budować zdania logiczne, poprawne pod względem gramatyki i składni oraz akcentu, rytmu
i melodii !!!

 

 

DOMOWE ĆWICZENIA LOGOPEDYCZNE- BAWMY SIĘ   

Z DZIECKIEM W DOMU

 

Ćwiczenia oddechowe
1. Chrapanie na wdechu i wydechu.
2. Nadymanie policzków przy ściśniętych wargach tzw. "chomik". Nadęte policzki trzymamy
5 sekund i wypuszczamy powietrze.
3. Wdech nosem - ręce idą w górę (usta zamknięte), wydech ustami (usta ułożone jak przy wymowie głoski "u", tzw. chuchanie) - ręce idą w dół.
4. Wdech nosem, przy wydechu wypowiadanie samogłosek a, o, i, e, u, y.
5. Chuchanie w rączki "chu, chu" lub studzenie gorącego mleka w kubku

Ćwiczenia narządów artykulacyjnych 

1.Aby usprawnić język:
mlaskamy,
układamy język w rurkę,
kląskamy (jak robi konik?),
wypychamy językiem policzki,
układamy język w „koci grzbiet”,
wsuwamy język pod górną i dolną wargę,
przesuwamy język na boki w jamie ustnej,
dotykamy czubkiem języka kolejnych zębów,
formujemy język szeroko i wąsko w jamie ustnej,
przesuwamy czubek języka zygzakiem po podniebieniu,
przesuwamy czubek języka od górnych zębów wzdłuż podniebienia.

2.Aby usprawnić wargi:
cmokamy,
parskamy, prychamy,
na przemian robimy „dzióbek” i rozszerzamy usta,
wydymamy, zaciskamy, rozluźniamy, masujemy wargi palcami,
układamy wargi jak do wymawiania samogłosek: A, O, U, E, Y, I,
przy zaciśniętych zębach, naprzemiennie zakładamy wargi na siebie.

3.Aby usprawnić policzki:
poruszamy policzkami jak żaba,
napinamy policzki wraz z wargami,
wydymamy je i wciągamy do wewnątrz,
masujemy policzki dłońmi, okrężnymi ruchami.

4.Aby łatwiej uzyskać głoski: SZ, CZ, Ż, DŻ:
cofamy czubek języka wzdłuż podniebienia,
czubkiem języka dotykamy wałka dziąsłowego,
czubkiem języka kreślimy kółka na podniebieniu miękkim,
czubkiem języka dotykamy na przemian dwóch górnych ostatnich zębów,
próbujemy dmuchać na czubek języka uniesiony do podniebienia, równocześnie przyciskając policzki dłońmi (język nie może przywierać do podniebienia, żeby powietrze nie przedostawało się bokami).

 

Każde ćwiczenie należy wykonać dokładnie, powoli i powtórzyć je 3 razy. Po każdym ćwiczeniu oddechowym stosować krótki odpoczynek.

 

 

Wspomaganie rozwoju mowy dziecka - rady dla rodziców:

Prawidłowy rozwój mowy dziecka wpływa na globalny rozwój jego osobowości. Dziecko poznaje otaczający świat dzięki rozumieniu mowy, a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, uczucia, pragnienia. Rozwój mowy dziecka przyspieszają częste kontakty słowne z otoczeniem. Zaniedbania w tym względzie mogą spowodować opóźnienie mowy u dziecka lub jej zaburzenia.

Optymalne warunki dla prawidłowego rozwoju mowy rodzice mogą zapewnić dziecku już od momentu jego narodzin. Są bowiem osobami przebywającymi z dzieckiem najdłużej, mają więc największe możliwości wpływania na jego rozwój. Są też pierwszym i najważniejszym wzorem, który dziecko będzie próbowało naśladować.

Co powinni, a czego nie powinni robić rodzice, aby wspomagać rozwój mowy dziecka?
Oto najważniejsze zalecenia:

Tak postępujmy

1. Mówmy do dziecka, już od pierwszych dni jego życia, dużo i spokojnie. Nie podnośmy głosu zwracając się do niego.
2. Nasze wypowiedzi powinny być poprawne językowo, budujmy krótkie zdania, używajmy prostych zwrotów, modulujmy własny głos.
3. Kiedy dziecko wypowie jakieś słowo, zdanie starajmy się rozszerzyć jego wypowiedź, dodając jakieś słowa.
4. Mówmy dziecku co przy nim robimy, co dzieje się wokół niego. Niech mowa towarzyszy spacerom, zakupom, pracom domowym.
5. Mówmy do dziecka zwracając uwagę, aby widziało naszą twarz - będzie miało okazję do obserwacji pracy artykulatorów.
6. Karmienie piersią zapewni dziecku prawidłowy rozwój układu artykulacyjnego.
7. Od najmłodszych lat uczymy dbałości o higienę jamy ustnej. Pamiętajmy, aby dziecko nauczyło się gryźć i żuć.
8. Zwracajmy uwagę, aby dziecko oddychało nosem; w przypadku, gdy dziecko oddycha ustami, prosimy pediatrę o ustalenie przyczyny.
9. Odpowiadajmy na pytania dziecka cierpliwie i wyczerpująco.
10. Opowiadajmy i czytajmy dziecku bajki, wierszyki, wyliczanki. Uczmy krótkich wierszy na pamięć.
11. Oglądajmy z dzieckiem obrazki: nazywajmy przedmioty i opisujmy sytuacje prostymi zdaniami.
12. Śpiewajmy z dzieckiem. Jest to ćwiczenie językowe, rytmiczne, a zarazem terapeutyczne.
13. Rysujmy z dzieckiem, mówmy co kreślimy - "...teraz rysujemy kotka. To jest głowa, tu są oczy, nos...". Zachęcajmy dziecko do wypowiedzi nt. rysunku.
14. Wspólnie oglądajmy telewizję, wybierajmy programy właściwe dla wieku dziecka. Komentujmy wydarzenia pojawiające się na ekranie, rozmawiajmy na ich temat.
15. Starajmy się, aby zabawy językowe i dźwiękonaśladowcze znalazły się w repertuarze czynności wykonywanych wspólnie z dzieckiem. Wybierajmy do zabaw właściwą porę.
16. Zachęcajmy swoje dziecko do mówienia (nie zmuszajmy!); chwalmy je za każdy przejaw aktywności werbalnej; dostrzegajmy każde, nawet najmniejsze osiągnięcie, nagradzając je pochwałą.
17. Dołóżmy wszelkich starań, aby rozmowa z nami była dla dziecka przyjemnością.
18. Jeżeli dziecko osiągnęło już wiek, w którym powinno daną głoskę wymawiać , a nie robi tego, skonsultujmy się z logopedą.
19. Jeżeli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów mowy (rozszczepy warg, podniebienia, wady zgryzu lub uzębienia), koniecznie zapewnijmy mu opiekę lekarza specjalisty, ponieważ wady te są przyczyną zaburzeń mowy.

Tego nie róbmy

1. Unikajmy podawania dziecku smoczka typu "gryzak", zwracajmy uwagę, aby dziecko nie ssało palca. Następstwem tych niepożądanych zachowań mogą być wady zgryzu, które prowadzą do wad wymowy, np. wymowa międzyzębowa.
2. W trakcie rozmowy z dzieckiem unikajmy zdrobnień i spieszczeń (języka dziecinnego), dostarczając dziecku prawidłowy wzorzec językowy danego słowa.
3. Nie zaniedbujmy chorób uszu, gdyż nie leczone mogą prowadzić do niedosłuchu,
   a w następstwie do dyslalii lub niemoty.
4. Nie gaśmy naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, cierpką uwagą, lecz słuchajmy uważnie wypowiedzi, zadawajmy dodatkowe pytania, co przyczyni się do korzystnego rozwoju mowy.
5. Nie poprawiajmy wymowy dziecka żądając, by kilkakrotnie powtarzało dane słowo. Niech
   z naszego języka znikną słowa :"Powtórz ładniej", "Powiedz lepiej". Wychowanie językowe to nie tresura.
6. Nie zawstydzajmy, nie karzmy dziecko za wadliwą wymowę.
7. Nie zmuszajmy dziecka leworęcznego do posługiwania się ręką prawą w okresie kształtowania się mowy. Naruszanie w tym okresie naturalnego rozwoju sprawności ruchowej zaburza funkcjonowanie mechanizmu mowy. Często prowadzi to do zaburzeń mowy, a w szczególności do jąkania.
8. Nie wymagajmy od dziecka zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek. Dziecko nie przygotowane pod względem sprawności narządów artykulacyjnych, niedostatecznie różnicujące słuchowo dźwięki mowy, a zmuszane do wymawiania zbyt trudnych dla niego głosek, często zaczyna je zniekształcać. W ten sposób przyczyniamy się do powstawania błędnych nawyków artykulacyjnych, trudnych do zlikwidowania.

 

 KIEDY DO LOGOPEDY?

 

Które dziecko powinno korzystać z pomocy logopedy?

Kiedy należy się zgłosić do logopedy?

Najnowsze badania statystyczne wykazują, że co trzecie dziecko w wieku

przedszkolnym wymaga zindywidualizowanej opieki logopedycznej.

 

Pierwszym sygnałem jest opóźniony rozwój mowy – zarówno późniejsze

pojawienie się pierwszych słów, zdań, jak i powolne tempo ich przyrostu.

Dziecko, które dłużej niż inne używa prostych, dwusylabowych słów, słowa wielosylabowe   zniekształca, zdania buduje nieudolnie, co często powoduje zmianę ich sensu -   wymaga interwencji logopedycznej.

 

Jeśli w wieku przedszkolnym mowę charakteryzują poważne zaburzenia

artykulacyjne, spieszczanie, skracanie mowy dziecko wymaga ćwiczeń i korekcji

już przed piątym rokiem życia.

Każde dziecko rozwija się indywidualnie. Niektóre dzieci wcześniej

zaczynają posługiwać się prawidłową mową we wszystkich jej aspektach, inne

nieco później. Jeżeli rodzice mają wątpliwości, powinni porozmawiać
z nauczycielką i udać się do specjalisty. Być może dziecko potrzebuje fachowej

pomocy.

Ocenić wymowę, prowadzić terapię (wywołać i utrwalić głoskę) powinien

LOGOPEDA.

Zaburzenia i wady wymowy w znacznym stopniu utrudniają osiąganie

sukcesów w szkole, dlatego też należy eliminować je jak najwcześniej. Wczesna

interwencja logopedyczna zapobiega późniejszym problemom.

Dzieci 5, 6-letnie wykazujące nieprawidłowości wymowy powinny systematycznie

uczęszczać na zajęcia logopedyczne.

 

Dlaczego dziecko powinno uczęszczać na zajęcia logopedyczne?

 

Stan mowy ma ogromny wpływ na naukę szkolną. Od tego, jak dziecko mówi

zależą w znacznej mierze jego postępy w nauce oraz pozycja społeczna w grupie

klasowej, co nazywa się powodzeniem szkolnym.

Wady wymowy mogą prowadzić do niepowodzeń szkolnych. Dlatego bardzo

ważne jest wczesne rozpoznanie, diagnoza i terapia logopedyczną. Należy

konsultować się z nauczycielem przedszkola i logopedą. Nie można liczyć na to,
żedziecko „wyrośnie”.

Wpływ zaburzeń mowy na trudności w nauce przejawia się w przedmiotach,

które wymagają od dziecka poprawnego pisania, czytania i wypowiadania się

(dzieci z wadami artykulacyjnymi popełniają te same błędy w czytaniu, w pisaniu,

które wykazują w mowie spontanicznej).

Najczęściej spotykane błędy wiążą się z seplenieniem, reraniem,

ubezdźwięcznianiem głosek dźwięcznych, co często prowadzi do zmiany znaczenia

wyrazu (dom – tom, bije – pije). Błędy wynikające z nieprawidłowego

wybrzmiewania głosek syczących oraz głoski r stosunkowo rzadko zmieniają sens

wyrazów, np. szafa – safa, czapka – capka, rower - lowel. W tych przypadkach

obserwuje się zamiany głosek, które zmieniają sens czytanego tekstu i pisanego

wyrazu, np. szum – sum, rak – lak. Zmiana znaczenia poszczególnych słów utrudnia , uchwycenie sensu czytanego tekstu, co ma negatywne znaczenie dla procesu uczenia się.
W pisaniu wypracowań i pisaniu ze słuchu pojawiają się błędy, będące  odzwierciedleniem wadliwej wymowy.

Zaburzenia mowy powinny być zniwelowane przed rozpoczęciem nauki

szkolnej – inaczej spowodują trudności w nauce a w efekcie niepowodzenia

szkolne. U dzieci pojawiają się też kompleksy oraz lęk przed mówieniem.

Jak wynika ze statystyk wśród uczniów, którzy mają trudności w czytaniu
i pisaniu, dzieci z zaburzeniami mowy jest około 50%.

 

Drogi  Rodzicu

 

Jeśli Twoje dziecko mówi nieprawidłowo (reranie, seplenienie, jąkanie, mowa bezdźwięczna) to nie jest to tylko problem mówienia, ale też przyczyna wielu niepowodzeń szkolnych  (np.: trudności w czytaniu i pisaniu, zakłócone kontakty z rówieśnikami).

 

TO NIEPRAWDA, ŻE

wada wymowy minie w miarę dorastania

 

Jeśli pragniesz zapobiec nieprawidłowemu rozwojowi mowy Twojego dziecka lub, jeśli Twoje dziecko jest już w wieku przedszkolnym czy też szkolnym i nie masz pewności, że jego mowa rozwija się prawidłowo zgłoś się do  LOGOPEDY.

 

Pamiętaj, że

3 letnie dziecko powinno swobodnie porozumiewać się za pomocą rozbudowanych zdań, a 6-cio latek powinien poprawnie wymawiać wszystkie głoski.

 

Pamiętaj, że

prawidłowy nawyk oddychania należy wykształcić u dziecka

jak najwcześniej. Oddychanie przez usta (otwarta buzia) jest przyczyną infekcji górnych dróg oddechowych, a także sprzyja powstawaniu wad wymowy i wad zgryzu.

 

Pamiętaj, że

jedną z najczęstszych przyczyn powstawania wad wymowy i wad zgryzu jest niewłaściwy sposób połykania.

Dziecko od 3-go roku połykając, powinno unosić język za górne zęby.

 

Dziecko z wadą wymowy

ma zwykle mnóstwo kompleksów i lęków, (do których się nie przyznaje) i że jedynie
TY współpracując z lOGOPEDĄ możesz mu pomóc.